Konferencje: Zamknięty Rząd

Jak pokazała konferencja Otwarte dane publiczne – szansa dla nowoczesnej administracji i otwartych rządów Rząd nadal nie jest otwarty na swoje otwarcie.

W konferencji, która odbyła się  w dniu 26 maja 2015 r. w Warszawie udział wzięli m.in. przedstawiciele OECD, którzy zaprezentowali polską część raportu Unlocking the Potential of Government Data, nowy Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji Jurand Drop oraz przedstawiciele Koalicji na Rzecz Otwartego Rządu (KOR), której członkiem jest również Fundacja Frank Bold.

Niestety wnioski płynące z raportu OECD nie są dla Polski optymistyczne – Polska wśród 28 państw przebadanych w zakresie dostępności danych publicznych uplasowała się na ostatnim miejscu. OECD przy ustalaniu rankingu brała przede wszystkim pod uwagę otwartość danych, ich użyteczność i możliwość ponownego wykorzystania (re-use). OECD wskazało, że system dostępu do otwartych danych publicznych wciąż jest na bardzo wczesnym etapie, co związane jest z m.in. relatywnie słabym dostępem do użytecznych danych, o których mowa choćby w Karcie Otwartych Danych G8, utrudnionym dostępie do danych np. z uwagi na stosowanie zamkniętych formatów, często uniemożliwiających ich edycję i ponowne wykorzystanie, oraz niewielkim wsparciem rządu dla innowacji i ponownego wykorzystania udostępnionych danych.

Poza prezentacją raportu OECD, przedstawiono również raport KOR Czekając na otwarte rządy. Raport otwarcia Koalicji na rzecz Otwartego Rządu oraz przeprowadzono debatę Otwieranie zasobów publicznych jako narzędzie/instrument dobrego rządzenia z udziałem wiceministra MAiC Juranda Dropa, blogera i prawnika Piotra Waglowskiego, przedstawiciela Rządowego Centrum Legislacyjnego Krzysztofa Madeja, oraz dr Agnieszki Piskorz-Ryń z UKSW w Warszawie.

Na Konferencji zabrakło nie tylko Ministra Administracji i Cyfryzacji (na którego udział liczyli w szczególności przedstawiciele organizacji pozarządowych), ale również woli politycznej, która dawałaby nadzieję na szybkie wejście Polski do Open Government Partnership.

W trakcie debaty z dużym niepokojem przyjęliśmy opinię wiceministra Dropa, który nie znając treści raportu OECD, na podstawie jednego z zaprezentowanych przez przedstawicieli OECD wykresu, z którego wynika, że Polska wypadła najgorzej ze wszystkich przebadanych krajów w zakresie dostępności do danych publicznych, przedstawił opinię, że wynik Polski nie jest spowodowany złym dostępem do danych publicznych, a błędną metodyką przyjętą przez OECD.

Dodatkowo, w dalszej części dyskusji, wiceminister stwierdził, że otwartość Rządu może oznaczać bierność administracji, co spotkało się z dużym zaskoczeniem i zostało zakwestionowane m.in. przez Grzegorza Makowskiego z Fundacji Batorego, jak i Piotra Waglowskiego.

W swoim wystąpieniu Piotr Waglowski słusznie zauważył, że najwyżsi przedstawiciele MAiC i politycy od lat mówią to samo, a mimo to nic się nie zmienia, tak w sferze prawa, jak i praktyki. NPonadto wskazał, że wiceminister, który pojawił się na konferencji jest nim od dwóch tygodni i jak sam przyznał nie miał okazji w tym krótkim czasie zapoznać się z prezentowanymi raportami.

Abstrahując od pozostałych elementów programu konferencji powyższe spostrzeżenia uczestników debaty, w szczególności samego wiceministra MAiC, stawiają pod znakiem zapytania otwartość Rządu na swoje otwarcie. Jak zawsze współpraca organizacji pozarządowych i urzędników układa się bardzo dobrze, czego najlepszym dowodem jest sam fakt organizacji konferencji, niestety gdy przychodzi do współpracy z politykami wszystko diametralnie się zmienia…

raport OECD (kontrowersyjny wykres str. 5)

SO Watchdog o konferencji

MAiC o konferencji

flag_yellow_highPublikacja współfinansowana przez Program Unii Europejskiej: Prevention of and Fight against Crime. Dokument wyraża opinie jedynie jego autora,
Komisja nie ponosi odpowiedzialności z tytułu jakiegokolwiek wykorzystania zawartych w nim informacji.

Przejrzystość lobbingu – natychmiast!

23 kwietnia 2015 r. w Brukseli, w ramach działań koalicji ALTER-EU, rozpoczęła się ogólnoeuropejska kampania Full lobby transparency now!, na rzecz wprowadzenia – tak na poziomie Unii Europejskiej, jak i poziomach krajowych – regulacji gwarantującej jak największą przejrzystość działalności lobbingowej.

Czytaj więcej na jawnylobbing.org

 

Kontrola finansowania partii politycznych

Wbrew ostatnim kłopotom w Państwowej Komisji Wyborczej, okazuje się, że system kontroli sprawowanej przez PKW nad wyborami oraz finansami partii politycznych jest w Polsce na całkiem wysokim poziomie, przynajmniej w porównaniu z innymi krajami. W marcu 2015 r. Frank Bold Society, we współpracy z Fundacją Frank Bold oraz Slovak Governance Institute, opublikował – w ramach realizacji projektu Inviting stakeholders to the process of monitoring anti-corruption legislation and policies in Poland, Czech Republic and Slovakia, finansowanego ze źródeł DG HOME Komisji Europejskiej – raport pt. Kontrola financování stran. Porovnání dohledových institucí ve vybraných evropských státech (Kontrola finansowania partii politycznych. Porównanie instytucji nadzorczych w wybranych krajach europejskich).

W raporcie tym opisano rozwiązania legislacyjne dotyczące nadzoru nad finansowaniem partii politycznych w Polsce, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Francji, Włoszech, Norwegii, Estonii, Czechach oraz na Słowacji.

W czterech pierwszych rozdziałach raportu opisano organizację systemu nadzoru, ze szczególnym uwzględnieniem natury poszczególnych organów nadzorczych (w tym takie informacje jak skład organu, wymagane od jego członków kwalifikacje, kadencyjność), rodzaje sankcji wymierzanych za łamanie przez partie polityczne prawa (wraz z przedstawieniem konkretnych przykładów z praktyki polskiej Państwowej Komisji Wyborczej), sposób wyboru niezależnych audytorów, badających sprawozdania finansowe partii politycznych (którymi w polskim przypadku są biegli rewidenci) oraz inne kwestie związane z przejrzystością nadzoru nad finansami partii politycznych i publicznym dostępem do tych informacji. Wskazano również, że tylko w 5 krajach członkowskich Unii Europejskiej nie istnieje organ nadzorujący finansowanie partii politycznych (Czechy, Niemcy, Dania, Holandia i Belgia).

W rozdziale piątym opisano część zidentyfikowanych w poszczególnych krajach problemów, wśród których warto wspomnieć o braku pełnej niezależności organów nadzorczych od polityków (co na szczęście nie dotyczy polskiej PKW), brakach kadrowych i finansowych, braku kontroli proaktywnej czy też braku kontroli wydatków z funduszy pozyskiwanych od osób prywatnych, niewystarczająco skutecznej współpracy między organami nadzorczymi i innymi organami państwa (np. izbami kontroli, organami podatkowymi, organami ścigania), a także nieprzystającym do współczesnych możliwości technicznych systemie publikacji wyników kontroli i innych danych, uzyskiwanych przez organy nadzorcze (które to problemy dotyczą także sytuacji w Polsce).

W odniesieniu do wskazanych problemów w raporcie przedstawiono szereg ogólnych rekomendacji – które powinny być dostosowane przez każde z badanych państw do ich systemów prawnych – wśród których należy wskazać wprowadzenie pełnej niezależności politycznej organów nadzorujących finansowanie partii politycznych, wyposażenie tych organów w wystarczające środki finansowe, kadrowe oraz odpowiednie instrumenty prawne, by sprawowane przez nie kontrole była jak najbardziej efektywna, wprowadzenie proporcjonalnych i skutecznie odstraszających sankcji za łamanie prawa, a także stworzenie nowoczesnego i transparentnego systemu publikowania uzyskiwanych przez organy nadzorcze informacji.

W ramach prac nad raportem wykorzystano ustawodawstwo poszczególnych krajów, wraz z odpowiednimi raportami ewaluacyjnymi przygotowanymi przez działającą w ramach Rady Europy Grupę Państw Przeciwko Korupcji (GRECO), a także dane publikowane przez poszczególne organy nadzorujące finansowanie partii politycznych i inne instytucje krajowe.

Raport został uzupełniony tabelą, w której porównano wszystkie najważniejsze elementy systemu nadzoru nad finansowaniem partii politycznych w poszczególnych krajach.

Tekst raportu (w języku czeskim) można pobrać tutaj.

flag_yellow_highPublikacja współfinansowana przez Program Unii Europejskiej: Prevention of and Fight against Crime. Dokument wyraża opinie jedynie jego autora,
Komisja nie ponosi odpowiedzialności z tytułu jakiegokolwiek wykorzystania zawartych w nim informacji.