Zarząd Województwa Małopolskiego przystąpił do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Do 29 lipca można składać uwagi i wnioski do opracowywanego dokumentu. Zachęcamy do aktywnego udziału w konsultacjach, bowiem tylko w ten sposób możemy jednoznacznie pokazać, że wolą mieszkańców regionu jest szybka poprawa jakości powietrza.
Obowiązek aktualizacji Programu wynika wprost z przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska – opracowanie aktualizacji jest konieczne po upływie 3 lat od jego przyjęcia, jeżeli nadal przekraczane są standardy jakości powietrza.
W czerwcu pisaliśmy o dotychczasowych efektach realizacji Programu w Małopolsce (a raczej ich braku). Przypomnijmy – cele Programu ustalone na zakończenie roku 2015 udało się zrealizować w 30%, a w wielu gminach poziom realizacji Programu wyniósł 0%.
Chociaż za mizerne wyniki realizacji Programu w dużym stopniu odpowiadają gminy, to nie można zrzucać całej odpowiedzialności wyłącznie na nie. Gminom brakuje skutecznych instrumentów prawnych, które pozwoliłyby przykładowo wymuszać na właścicielach nieruchomości zmianę instalacji grzewczych na nowocześniejsze.
Nie ulega zatem wątpliwości, że aktualizacja Programu jest absolutnie konieczna – bez niej nie ma szans, by do 2023 roku udało się zrealizować postawione tam cele i doprowadzić do przestrzegania standardów jakości powietrza w Małopolsce.
Uwagi i wnioski
Zarząd Województwa Małopolskiego przystępując do opracowania aktualizacji Programu rozpoczął zbieranie wstępnych uwag i wniosków. Można je składać do 29 lipca, elektronicznie na adres e-mail: powietrze@umwm.pl, pisemnie na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Środowiska, ul. Racławicka 56, 30-017 Kraków lub ustnie do protokołu w Departamencie Środowiska UMWM (więcej: http://powietrze.malopolska.pl/aktualizacja-pop/).
Nasza Fundacja zamierza brać czynny udział w procesie aktualizacji Programu, we współpracy z organizacjami działającymi pod szyldem Polskiego Alarmu Smogowego. Jednocześnie zachęcamy wszystkich zainteresowanych, aby we własnym zakresie przesyłali uwagi i wnioski.
Czego możemy się domagać?
1. Obowiązek podjęcia uchwały antysmogowej dla całego województwa
Najważniejszą naszym zdaniem kwestią jest wprowadzenie do Programu obowiązku podjęcia tzw. uchwały antysmogowej dla terenu całego województwa. Uchwała taka powinna przewidywać standardy jakości paliwa, standardy techniczne dla kotłów węglowych (dopuszczenie do użytku jedynie nowoczesnych kotłów 5 klasy emisyjnej), a na terenach, gdzie możliwe jest przyłączenie do sieci gazowej lub ciepłowniczej – całkowity zakaz spalania węgla w celach grzewczych.
2. Skuteczne działania krótkoterminowe
Kolejnym rozwiązaniem, jakiego będziemy się domagać, jest wprowadzenie efektywnych działań naprawczych do planu działań krótkoterminowych (części Programu, która reguluje doraźne postępowanie w przypadku wystąpienia przekroczenia poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu). Obecnie takie działania wdrażane są dopiero po przekroczeniu poziomu alarmowego, tj. 300 µg/m3 pyłu PM10 średniodobowo. Poprawnie skonstruowany plan działań krótkoterminowych nie powinien dopuszczać wystąpienia tak wysokiego poziomu zapylenia. Działania naprawcze należałoby wdrażać znacznie wcześniej, już po przekroczeniu poziomu dopuszczalnego, aby uniemożliwić powstanie toksycznego smogu. Przykładowe działania krótkoterminowe, które wskazane zostały w Załączniku nr 2 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz. U. 2012 poz. 1028), to:
- czasowy zakaz palenia w kominkach, jeśli nie stanowią one jedynego źródła ogrzewania w sezonie grzewczym;
- czasowe zawieszenie robot budowlanych;
- nakaz zraszania pryzm materiałów sypkich;
- zakaz palenia pozostałości roślinnych na powierzchni ziemi;
- działania zmierzające do ograniczenia emisji komunikacyjnych: przeniesienie natężenia ruchu samochodowego, ograniczenie ruchu samochodowego, czyszczenie ulic na mokro, czasowy zakaz wjazdu do określonych stref, wprowadzenie zakazu wjazdu samochodów ciężarowych, wprowadzenie bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską
- czasowe ograniczenie produkcji w instalacjach przemysłowych mających największy wpływ na jakość powietrza na danym terenie
Pamiętajmy jednak, że wymienione w rozporządzeniu działania nie stanowią zamkniętej listy, przepisy dają tu organom pewną dowolność, dlatego można sugerować inne, niewskazane wyżej rozwiązania.
3. Zaostrzone wymagania dla dużych instalacji przemysłowych
Co prawda głównym źródłem emisji zanieczyszczeń w Małopolsce są indywidualne instalacje grzewcze, to nie można całkowicie ignorować negatywnego wpływu przemysłu. Duże instalacje przemysłowe oddziałują na znacznie większy obszar, a emitowane z nich zanieczyszczenia kumulują się z pochodzącymi z tzw. niskich emisji. W województwie borykającym się z tak dużym zanieczyszczeniem powietrza szczególnie surowe wymogi powinny być zatem stawiane również elektrowniom i zakładom przemysłowym.
W związku z powyższym powinniśmy domagać się, aby zaktualizowany Program zobowiązał starostów i marszałka województwa do uwzględniania jakości powietrza oraz najlepszych dostępnych technik przy wydawaniu pozwoleń zintegrowanych dla instalacji przemysłowych położonych na terenie województwa, jak również zakaz przyznawania im odstępstw od tzw. granicznych wielkości emisyjnych, na podstawie art. 204 ust. 2 i 3 Prawa ochrony środowiska.
Tematyka ta wykracza oczywiście poza ramy niniejszego artykułu. O pozwoleniach zintegrowanych, standardach emisyjnych, granicznych wielkościach emisyjnych, najlepszych dostępnych technikach i konkluzjach BAT będziemy pisać jeszcze nieraz w najbliższych miesiącach.
Wzór pisma
W najbliższych dniach opublikujemy treść pisma z uwagami i wnioskami, które Fundacja Frank Bold prześle do zarządu województwa [wzór pism można już pobrać tutaj]. Zachęcamy do podpisywania go i wysyłania na wskazane wyżej adresy we własnym zakresie. Oczywiście nie mamy nic przeciwko, by nasi czytelnicy modyfikowali treść tego pisma, uzupełniając je o swoje własne oczekiwania i pomysły.
